Orkestra şefi kaptana benzer gemiyi sadece o kurtarabilir

Kübra&Büşra
00:0015/07/2012, Pazar
G: 14/07/2012, Cumartesi
Yeni Şafak
Orkestra şefi kaptana benzer gemiyi sadece o kurta
Orkestra şefi kaptana benzer gemiyi sadece o kurta

Behsat Gerçeker, ENBE orkestrasının mimarı. Yurt içinde ve yurt dışında pek çok önemli ismin arkasında onun orkestrası var. Mustafa Ceceli, Aslı Güngör gibi isimlerin piyasada yer edinmesinde emeği bulunan Gerçeker'le bu işe başlama öyküsünü, kimlerle çalıştığını ve hayallerini konuştuk.

Müzik kanınıza nerede ve ne zaman girdi?

Ankara'da dünyaya geldim. Teyzem konservatuvarda piyanistti. Aynı zamanda eğitmenlik yapıyordu. Ailem ve pek çok dostum müzikle uğraşıyorlardı. Beş yaşlarındayken piyano eğitimine başladım. Piyanodan sonra nefesli sazlara yöneldim ve trompet icra ettim. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, İstanbul Devlet ve Opera Balesi gibi özel orkestralarda çaldım. İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nda da zaman zaman yer aldım.

Hiç şarkı söylemeyi düşündünüz mü?

Hayır. Öyle bir hayalim olmadı ve hiçbir zaman da söylemedim. Ancak nasıl şarkı okunur çok iyi bilirim. Çünkü şan bölümü sınavlarını kazanmıştım. Orkestraya yeni katılan arkadaşlara da bu konuda yardımcı oluyorum. En önemlisi orkestra ile sahne önündeki kişinin arasındaki uyum… Eğer öyle olursa ancak dinleyici ile iletişim kurulabilir. Sahne ruhunun müzikle ve sanatçıyla örtüşmesi gerekiyor. Hepsinin uyum içinde olması önemli...

İstanbul Devlet Opera ve Balesi'nde orkestra sanatçısı olduktan sonra Paris'e gitmişsiniz. Orada ne gördünüz?

İyi müzik yapmanın ne demek olduğunu. Orkestra şefliğinin nasıl yapıldığı hakkında geniş bilgi edindim. Orada bulunmak bana çok şey öğretmiştir. En önemlisi de yeteneğin değil, çalışmanın önemli olduğunu göstermiştir.

Neden sadece müzisyen değil de orkestra şefi olmayı tercih ettiniz?

Bir orkestrayı yönetmek demek enstrümanların tümüne hâkim olmak anlamına geliyor. Ben bu hâkimiyet duygusundan hoşlanıyorum. Orkestra şefi aşçıbaşı gibidir. Yemeği en son tadan odur. Enstrümanların nasıl ve hangi aralıklarla çalınacağını bilmek gerekiyor.

Orkestra şefliği sadece müziği yönetmek midir?

Bizim işimiz çok zor. Hem müziği hem insanları yönetmelisiniz. Hem de bir ses kurgu operatörü kadar bilgi sahibi olmalısınız. Sahne ışıklarının düzeni ve koreografi de benim denetimimden geçer, beğenmediğimde uyarırım. Dünyadan aldığım tecrübeleri bizim sahnemize uyarlıyorum. Son kararı ben veriyorum. Klip çekimine bile müdahale ederim. Ortamda giyilen kıyafete, o klipte işlenen duyguya ben karar veriyorum.

ENBE orkestrasının üyesi olmak için hangi vasıflara sahip olmak lazım?

Karakter her şeyden daha önemli. Sonra müzisyenliğin derecesi. Aradığım materyalin o kişide olup olmadığına bakarım. Bir de çalışma şekline. Benim hayatım sürekli bir çalışma içinde geçti. En son ENBE'nin içindeki müzikal anlayışa uyum sağlayıp sağlamayacağı. Çok iyi müzisyen olabilir ama yapısı buna uygun değilse o müzisyenle çalışmam.

Neden ENBE?

İsimlerimizin baş harfiydi.

Ekipte kaç kişi var?

15.

Ne kadar kaptansınız?

Tüm sorumluğu üstleniyorum. Gemiyi en son terk eden benim. Kimse üç kişi birarada çalışamazken ben 15 kişi ile çalışıyorum. Hepimiz fedakârlık gösteriyoruz.

Nasıl yönetirsiniz?

İşimde çok ciddiyimdir. Alın terine çok saygı duyuyorum. Amacım çalışan ekibin alın terini heba etmeden insanlara ulaştırmak. Alın terine saygı duymayanın burada işi yoktur. İş bittikten sonra her şey yapabiliriz ama o an sadece işimizi düşünmemiz gerekiyor.

Müziğinizin bir kurgusu var mı?

Elbette. Ben konservatuar da yıllarca klasik müzik çalıştım. Batı klasik geçmişimiz Cumhuriyetin kurulmasından sonra başladı. Batıda klasik müzik anlayışı ise yüz yıllara dayanıyor. Çok kişiye ulaşmak istiyoruz. Onun için pop müziğini akustik icra ediyoruz.

Yaptığınız müzik klasik batı müziğinden izler taşıyor…

Evet, yaptığım müziğin ruhunu oradan alıyorum.

O halde simokinle sahneye çıkmak da bu konseptin bir parçası…

Klasik ruhu yaşatmayı önemsiyorum. Hem müzikte hem de küçük ayrıntılarla o havayı oluşturmaya çalışıyorum.

Böylece diğer müzisyenlerden de ayrışmış oluyorsunuz…

Evet, dikkat çekiyor. Yaptığımız parçalarda müzikal lezzet var.

Birçok ünlü isimle birlikte çalıştınız. Bu kadar geniş bir çevreyi nasıl edindiniz?

Ben klasik müzik eğitimi alırken diğer taraftan da günümüzün en önemli sanatçılarının orkestrasında çalıyordum. Zaten onları daha önceden tanıyordum. Leman Sam, Nükhet Duru, ile çalıştım. Konservatuvar da yüksek lisans yaparken Nilüfer ve Kayahan gibi isimlerin arkasında orkestra şefliği yapıyordum. Ama kendimi bununla sınırlamak istemedim. Dünya yıldızlarını Türkiye'ye getirmeyi müzik vizyonumuzu ve kalitemizi geliştirmek için fırsat olarak gördüm.

Yurt dışından Türkiye'ye müzisyen davet etmek, uçlarda bir hedef değil miydi?

Evet. Ancak bu işi yapan şirketler var. Ben yanlarında orkestra ile gelmesi yerine dünyaca ünlü müzisyenlerle aynı mekanda çalma teklifinde bulundum. Orada önemli olan şuydu; o yabancı müzisyenler buraya gelince bizim içimizde de son derece yetenekli insanların olduğunu ispat etmiş olduk.

Dünyaca ünlü yabancı müzisyenlerin arkasında çaldınız. Bunun için neye sahip olmak gerekiyor?

Duvar ustası gibi tuğlaları tek tek koydum. Dünyanın en büyük seslerinden biri olan Barry White ile çaldım. Hiçbir şey bana bir anda gelmedi. Barry White ile çalmak hayatımın dönüm noktasıdır, ikincisi de yurt dışına gitmemdir. Tüm bu geçmişe bakınca artık kendimizi ispat eder duruma geldik. 'ENBE'yenilen' adında bir televizyon programı yaptım orada da sanatçıları ağırladım. Yani birden ortaya çıkıp bu isimlerle çalışmadım. Zaten yıllar öncesine dayanan bir altyapım vardı.

Referansınız kimdir?

Mesela Gloria Gaynor... Konser sonrasında ona "Nasıldı?" diye sordular. O da "Zaten ENBE'yi daha önceden tanıyordum" dedi.

Mustafa Ceceli, Aslı Güngör gibi isimler aracılığınızla ünlü oldular. Sanatçılar yönlendirilmekten ziyade kendi ruhunu da ortaya koymak isterler… Bunu nasıl dengeliyorsunuz?

Evet, herkesin kendi ruhu var ama ayaklarının üzerinde durmaya başladıkları an o ruhu taşıyabilirler. Biz on beş kişi ile beraber toplu hareket ediyoruz. Ben dönen bu çarkın bir dişlisiyim. Mesela şimdi Mustafa Ceceli kendi albümlerini yapıyor ve kitlelere ulaşıyor. ENBE'de ilk olarak "unutamam" şarkısını benim için söyledi. Yıldız olduktan üç yıl sonra Eksik ve Yağmur Ağlıyor parçasını benim için seslendirdi. Ne kadar kadirşinas ve karakterli biri olduğunu gösterdi bana.

Yani vefa…

En önemsediğim şey..

Peki orkestraya katılmak isteyenler size nasıl ulaşıyor?

Çok basit. İnternet aracılığı ile bana bestelerini mail olarak gönderiyorlar. Beş kişilik bir ekibim var. Onlar, dinleyebileceğim parçaları ayırıyorlar. O parçaları alıp önce evde dinliyorum ve beğendiklerimi ofise çağırıyorum. Sonra piyanonun başına geçip o parçayı tekrar çalıyorum. Eğer beğenirsem altı ay birlikte çalışıyoruz. Sonra da orkestraya yavaş yavaş dahil ediyorum.

Çok talep var mı?

İnanamayacağınız kadar çok…

Bu insanlar yanınıza şöhret olmak için mi yoksa sizinle çalışmak için mi geliyorlar?

Dürüst olmak gerekirse birçoğu şöhret olmak için geliyor. Daha önceki örneklere bakıyor. Doğru adres olduğunu düşünüyor ve bana geliyor. Bu ülkede çok yetenekli genç insanlar var.

Yetenek avcısı mısınız?

Hayır öyle bir iddiam yok. Ben sadece kendime uygun insanlar seçiyorum. Belki başkalarına göre benim seçtiğim kişiler yeteneksiz olabilir. Ben görebildiğim kadarını yorumluyorum.

Siz eğitimli birisiniz eğitimi ne kadar önemsiyorsunuz?

Çok önemsiyorum. Ben konservatuvar eğitimi almasaydım bu işe hâkim olabilir miydim?


Orkestra hata yaparsa...

Orkestra şefi deyince zihnimizde smokinli, elinde çubuk olan bir adam canlanıyor. Görünenin dışında bir şefin orkestrasıyla nasıl bir ilişkisi vardır?

Benimki pop orkestrası. Klasik bir orkestrada şef ile göz teması çok önemlidir. Pop müziğinde ya duyguyu iletirsiniz, ya da eğlendirirsiniz. Benim yaptığım şarkılar lirik ve romantik.

Konsere çıkmadan önce nasıl hazırlanırsınız?

Her zaman heyecanlanıyorum ilk defa müziğe başlamış gibi oluyorum.

Ne yapıyorsunuz öyle zamanlarda?

Son beş dakika kendimle baş başa kalıyorum ve dua ediyorum. Allaha şükürediyorum.

Hata karşında tepkiniz ne olur?

Çok çalıştığımız için pek hata olmuyor. Ama olduğu zaman da orkestra bana baktığında ne demek istediğimi anlar. Hata olduğunda bütün ekip anlıyoruz. Ancak orada önemli olan durmadan şaşırmadan kaldığı yerden kusursuz bir biçimde devam etmesi. Onları o şekilde organize ediyorum.

Bir gününüz nasıl geçer?

Sabah mutlaka spor yapıyorum. Ya tenis oynarım, ya da koşu yaparım. Buna çok ihtiyaç duyuyorum çünkü ruhumu temizlemem lazım. Düzensiz yaşayan insanlarız. Spordan döndükten sonra notalarıma bakarım ve evde hazırlığımı yaparım. Sonra haftanın dört günü prova yaparız. Daha sonra besteci arkadaşlarımın yanına uğrarım. Sezen Aksu, Kenan Doğulu'nun stüdyosuna giderim. Onların çalışmalarını takip ederim. Gece stüdyoda çalışmalarım oluyor, genelde kayıt yapıyorum. Konser veya özel davet varsa onlara hazırlanıyoruz.

Müzik dışında ne yaparsınız?

Tenis oynarım. Bir işi yaparken en iyisin olsun diye uğraşıyorum. Tenise otuz yaşımdan sonra başladım. Üç sene sonra dünya şampiyonasında Türk milli takımında oynadım. Bütün Türk oyuncuları yendim. Taklit kabiliyetimi kullandım. Tıpkı enstrüman gibi…


Dünya müziği yapmak kebabı yorumlamak gibi

Peki ENBE'de kendi yerinizi nasıl konumlandırdınız? Grubun bir adım önünde misiniz yoksa arkasında mı?

İşimi iyi yapan biri olarak gündeme gelmek istiyorum. Bu anlamda müzisyenlerin de tanınmasını istiyorum. O yüzden şu anda durduğum yer ne çok geride ne çok önde. Bizden sonra bu işi başkaları yapacak. İstiyorum ki ne kadar önemli bir iş olduğunu bilsinler.

Üzerinde sadece kendi isminizin yazdığı bir albüm yapmayı düşünüyor musunuz?

ENBE adı altında enstrümantal bir albüm yaptım. ENBE vaktimi çok alıyor. O yüzden şu anda ona yoğunlaşmış durumdayım. Klasik senfoni orkestrasıyla ENBE'nin tüm parçalarını senfonik olarak yeniden yorumlamak gibi bir hayalim var.

Hedef?

Avrupa'da bir albüm yapıp oradaki müzik sektöründe ses getirmek istiyorum. Avrupa'daki 'top on' listesinde ilk sırada ENBE orkestrasının bir parçasının olmasını isterim. Sadece kendimiz yapıp kendimiz dinliyoruz. Bu beni rahatsız ediyor. Halbuki geleneksel enstrümanlarımızla güzel besteler yapılabilir. Ama bunun için dünya müziğine uygun hale getirmeniz lazım. Yalnızca milli olarak bestelediğinizde dünya müziği olamıyor. Bunu yaptığınızda başarılı olmamak mümkün değil.

Bunun olması için özel bir çalışma gerekiyor mu?

Hayır. Buradan bile yapabilirsiniz. Avrupa'nın müzik anlayışı başka. Ona göre besteler üretmeniz lazım. Belçika'ya gittiğimde orada son üç yılın en çok liste başı kalan şarkılarını dinledim. Onların müzik anlayışı çok farklı. Şu anda Avrupa'da Rihanna ve Beyonce fırtınası var. Tüm müzikler bana onun öykünmesi gibi geliyor. Pop R&B çok tutuyor. Norah Jones gibi isimler de var. Avrupalılar kebabı yorumlayarak servis ediyorlar. Bizim de öyle yapmamız lazım.