Yeniden başkan adaylığına soyunan ve son zamanlarda ağır mahkeme cezaları yüzünden mali problemlerle uğraşan Trump’ın imdadına sosyal medya yetişmiş görünüyor. New York’ta Savcı Letitia James’in açtığı davada 454 milyon dolar gibi rekor bir ceza alan Trump, temyiz sürecinde mallarına el koyulmasını engellemek için gerekli teminatı yatıramadı. Mahkeme 175 milyon dolarlık teminatı kabul edip ek süre verince nispeten rahatlayan Trump’ın %60 hissesine sahip olduğu Truth Social (Hakikat Sosyal) adlı sosyal medya platformu da salı günü Nasdaq borsasına girdi. Bir hafta içinde %70 civarında artan DJT (Donald J. Trump) kısaltmasıyla işlem gören şirketin piyasa değeri 8 milyar dolara ulaştı. Bu da Trump’a kâğıt üzerinde 4,5 milyar dolar civarında net değer kazandırdı. Trump borsa kuralları gereği altı ay boyunca hisselerini satamayacak ancak bu hisseleri garanti gösterip sigorta şirketlerinden mahkemenin istediği teminatı temin edebilir.
Sosyal medyayı en etkin kullanan isimlerin başında gelen Trump, Twitter ve Facebook’tan çıkarılınca Truth Social platformunu kurmuştu. Platform kendi takipçileri dışında geniş kitlelere açılamadı ancak Trump yasaklar kalkmasına rağmen diğer sosyal medya platformlarına dönmedi. Truth Social’ın geçen sene 3,4 milyon dolar gelirine karşın 49 milyon dolarlık zararı olmuş ve bir sosyal medya şirketi olarak kazançlı bir gelecek vadetmiyor. Ancak bir sonraki başkan olma ihtimali olan Trump’ın kurduğu bir şirketin hissesi birçok yatırımcıya cazip geliyor anlaşılan. Dahası Trumpçı tabanın bu hisselerden alıp şirketin ekonomik performansından bağımsız olarak kendisine destek için hissenin değerini yükseltmeye devam etmesi şaşırtıcı olmayacak. Seçim yılında Trump kampanyasının ivme kazanması durumunda değeri artacak olan hisseye erkenden girmek isteyenlerin olduğu da aşikâr.
Amerikan ekonomisinde buna benzer ekonomik karşılığı olmayan ama histeri derecesine varan furyaların örnekleri çok. Pandemi sırasında ortaya çıkan ‘şaka hisse’ (meme stock) furyasında piyasa değeri astronomik değerlere ulaşan firmalar oldu. Bu ‘irrasyonel’ değerlenmenin en meşhur örneği Gamestop firmasının sevenlerinin şirketin iflas etmesine nostaljik nedenlerle izin vermemesi oldu. Gamestop dijital indirme ve online alışveriş döneminin kurbanlarından biriyken, fiziki olarak bu mağazaya gidip oyun ve oyun konsollarının alınabildiği dönemi özleyenler sayesinde iflasın eşiğinden dönmüştü. Bazı bireysel aktivist yatırımcılar sosyal medyada örgütlenerek Gamestop’u kurtarırken kurumsal yatırımcıların ‘açığa satış’ pozisyonlarını patlatarak zengin oldular. Küresel salgında evine kapanmak zorunda kalan çok sayıda gencin borsaya girmesiyle, geleneksel yatırımcılar kendilerine karşı bayrak açan bir meydan okumayla karşı karşıya kaldı.
Perakende yatırımcılar Gamestop örneğinde olduğu gibi kurumsal yatırımcılara zaman zaman kaybettirmeyi başarsa da uzun vadede bu örnekler kalıcı olmadı. Kripto piyasalarında da benzer bir süreç Dogecoin gibi ‘şaka coinler’ sayesinde yaşandı. Bitcoin ve Ethereum gibi belli bir projeye dayanan dijital para birimlerinden farklı olarak şaka olmaktan öte bir projeye dayanmayan Dogecoin gibi coinler, birçok insanı dijital paraya alıştırmakla kalmayıp milyarlarca dolarlık piyasa değerine ulaştı. Elon Musk’ın destek verdiği ve onun yapacağı yeni açıklamalardan ümitli olan Dogecoin yatırımcılarının bir kısmı bu ümidini hala koruyor. Musk’ın kitleleri yönlendirme yeteneği ve markalaşmış ismi Trump’la çok benzeşiyor.
Kripto piyasasında geleneksel yatırım modellerine başkaldıran ve onlarla adeta dalga geçen bu şaka coinler klasik anlamda ekonomik bir karşılığı olmamasına rağmen belli bir seviyede bir ‘değer’ üretmiş oldu. Bir açıdan bireylerin ve perakende yatırımcıların kurulu düzene finansal başkaldırısını da simgeleyen dijital para birimleri dijitalleşmenin ana unsurlarından biri haline geldi. Bu bağlamda şaka coinler gözardı edilemeyecek bir piyasa değeriyle alınıp satılmaya devam ediyor ancak bunların sistemi dönüştürecek kalıcı bir etki yarattığını söylemek zor.
Trump’ın tamamen zarardaki ve kara geçme planı veya iddiası olmayan Truth Social üzerinden borsaya girmesi, şaka hisseler ve şaka coinler örneklerinde olduğu gibi Amerikan finansal sistemiyle adeta dalga geçmek olarak algılanabilir. Trump’ın kendi finansal durumunu iyileştirmesinde çok etkili olacağı açık olan bu hamlesi, seçimi kaybetmesi durumunda birçok yatırımcıyı hüsrana uğratabilir. Ancak birçoğunun da uzun vadeli ekonomik değer üretimine odaklanmadığı ve bu furyada hızlı biçimde para kazanma amacında olduğu biliniyor. Trump’a destek için girenlerin de finansal kayıp algısını Trump şekillendirecek sonuçta.
Trump’ın 1995’te borsaya gene aynı DJT sembolüyle soktuğu Trump Hotels and Casino Resorts, 600 milyon dolar kayıpla 2004 yılında iflas etmişti ve Trump’a göre o proje son derece başarılıydı. Truth Social’ın akıbeti de benzer mi olur bilinmez ancak en azından şimdilik Trump’a çok önemli bir finansan ve çıkış yolu sağladığını söyleyebiliriz. Amerikan borsasında uzun yıllar zarar eden ancak ekonomik değer üretebildiği için yatırımcı çekmeyi başaran birçok firma (Uber, Amazon vb.) oldu. Trump’ın şirketinin bu şirketler benzer bir değer ürettiğini iddia etmek zor. Bu yüzden DJT ‘coşkusunun’ Kasım seçimlerine kadar sürmesi Trump’a yetecektir.
