Dünyada havacılığın en önemli etkinliklerinden birisi olan Routes World 2022 Konferansı'nı takip ediyorum. Las Vegas’taki etkinliğin kapanışında konferans, 2023 için törenle Türkiye’ye devredilecek. Havayolu işletmeciliğinin 4000 profesyoneli önümüzdeki sene bu ay İstanbul’da olacak. İşbirliklerini geliştirmek için önemli bir atılım imkânı bulunacak.

Birinci elden, 2013 yılında yine Las Vegas’ta düzenlendikten sonra havalimanının performasını katladığını öğrendik.

Hem THY hem İGA İstanbul Havalimanı mevcut performanslarını geliştirmek için 2023 konferansıyla önemli adım atmış olacak. Fuar süresince İstanbul Havalimanı standına duyulan ilgi de bunu gösterdi. Hem sektörün parlayan yıldızı olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başyapıtım diye adlandırdığı İstanbul Havalimanı’nın zihinlerdeki konumu da başkaydı.

ACI verilerine göre pandemi havacılık sektörünü hacim bakımından 20 yıl geriye götürmüş durumda. Sektör, 2019 yılı performansının yarısından fazlasını 2020 yılında kaybetmiş. 2021 yılında kaybın bir kısmı telafi edilse de sektör %40 geride. 2022 için küresel ölçekteki belirsizlikler nedeniyle kaybın 4’te birinin geri kazanılamayacağı hususunda herkes hemfikir.

İstanbul içinse hikâye farklı. Hala 2019’un %18 gerisinde ama dünyaya göre çok daha hızlı toparlanıyor. Sağlık altyapısı, işlerin pandemi sürecinde korunmasına dönük politikalar tanıtılması ve yatırımın zamanlaması bu toparlanmada İGA CEOsu Kadri Samsunlu’ya göre belirleyici oldu. Sektörün 2040 yılında bugünkünün iki katına çıkacağı düşünülüyor. Büyük potansiyeliyle İstanbul Havalimanı'nın bir havacılık merkezi olarak 2040’tan önce buralara çıkmış olacağı öngörülüyor.

Halihazırdaki altyapı da bunun için yeterli.

İstanbul Havalimanı'ndan ayda 100 binden fazla uçuş gerçekleşiyor. Yani günde 3000, dakikada 2 uçuş oluyor. Havalimanı günlük 200 bin civarı yolcu tarafından kullanılıyor. Yani mevcut kapasitesini kullandığında İstanbul Havalimanı'ndan dakikada 4 uçuş gerçekleşecek ve 500 bine dayanan yolcu günlük olarak limandan hizmet alacak. Bu süreçte havalimanının teknoloji adaptasyonu da artacak. Yapay zeka ile uçuş ve yolcu sayısı artışına rağmen süreçlerin etkinliği korunacak.

Açıkçası ben vizyoner bir yaklaşımın İstanbul Havalimanı'nın ilk gününden bu yana korunarak geliştirildiğini anlıyorum. 15 yıl içinde yıllık 200 milyon yolcu gibi sektörün tahayyülünün çok ötesindeki bir hedefe ilerleniliyor.

Tabii tüm bu çerçeve THY’nin yükselen performasından ve geliştirdiği paydaşlıklardan bağımsız okunamaz. THY’nin önümüzdeki süreçte bu hedeflere uyumlu olarak büyüyeceği düşünülüyor. Bu daha fazla THY yatırımı demek. Diğer taraftan kapasitenin bir bölümünün diğer havacılık işletmelerince karşılanacağı bekleniyor.

Halen 79 yolcu ve 21 kargo taşımacısı İstanbul Havalimanı'nı kullanıyor. İGA yeni kullanıcıların dahil olmasının ve kapasitenin gerçekleştirilmesinin stratejilerini yapıyor. Şimdilik 20 ilave yolcu ve 11 ilave kargo taşımacısının daha portföye kazandırılmasının çalışmaları yapılıyor. Routes World’e bu bakımdan hayli anlam yükleniyor.

Tüm bu çerçeve İstanbul vizyonunun kanal, turizm, liman, finans merkezi gibi bileşenleri ve Türkiye’nin tümüne yayılan vizyon yatırımlarıyla beraber düşünülünce ulaşılamaz hedefler değil gibi geliyor.

İstihdama yapacağı ilave katkı ve yolcu başı 30 EUR civarı olan uçuş payı hariç tesis içi hizmetlerden geliriyle bu hedeflerin ekonomi için ne denli önemli olduğunun da farkında olmak lazım. İGA’nın kamuya aktaracağı toplam 25 milyar dolarlık gelirle yapılacak yatırımların da hem Türkiye’ye hem İstanbul Havalimanı ve THY’ye yapacağı katkıyı da göz önünde bulundurduğumu söylemek isterim. Altyapı yatırımlarından elde edilecek gelirler, yeni altyapı yatırımları için Bakan Adil Karaismailoğlu’nun vizyonunun önemli bir parçası.

İstanbul Havalimanı'nın tek eksiği olan metronun tamamlanmasıyla transit yolcu sayısının artması ve bunun şehir ekonomisine yapacağı katkı vesaire de cabası.

Nereden bakılırsa bakılsın İstanbul Havalimanı doğru ve başarılı bir yatırım.

Routes World 2023 konferansıyla ilgili bir notu da eklemek isterim. Konferans için İstanbul’daki birkaç adres değerlendiriliyor. Bu bakımdan mevcut kongre binaları ön plana çıksa da adaylardan birisi de Atatürk Havalimanı'nın mevcut terminal binası. Yavaş yavaş Atatürk Havalimanı fonksiyon kazanmaya başlıyor, diye anlıyorum. Daha önce Teknofest’e evsahipliği yapan limanda bu kongre de gerçekleşirse Türkiye bir kongre merkezini de kazanmış olacak.