Tüm Bel-Sen ile İzmir Büyükşehir Belediyesi ESHOT Genel Müdürlüğü ve İZSU Genel Müdürlüğü arasında imzalanan ilginç bir toplu sözleşme yapılmıştır. Sözleşme süresinden tutun da içerisinde yer alan hükümlere kadar ilginçliklerle dolu. Bu yazımızda konuyu ve sonuçlarını açıklamaya çalışacağız. Belediye başkanı sendika ile üç aylık toplu sözleşme imzalamış Tüm Bel-Sen ile İzmir Büyükşehir Belediyesi ESHOT Genel Müdürlüğü ve İZSU Genel Müdürlüğü arasında imzalanan sözleşmenin süresi sadece üç ayla sınırlı
Tüm Bel-Sen ile İzmir Büyükşehir Belediyesi ESHOT Genel Müdürlüğü ve İZSU Genel Müdürlüğü arasında imzalanan ilginç bir toplu sözleşme yapılmıştır. Sözleşme süresinden tutun da içerisinde yer alan hükümlere kadar ilginçliklerle dolu. Bu yazımızda konuyu ve sonuçlarını açıklamaya çalışacağız.
Belediye başkanı sendika ile üç aylık toplu sözleşme imzalamış
Tüm Bel-Sen ile İzmir Büyükşehir Belediyesi ESHOT Genel Müdürlüğü ve İZSU Genel Müdürlüğü arasında imzalanan sözleşmenin süresi sadece üç ayla sınırlı olarak düzenlenmiştir. Yerel seçimler nedeniyle belediye başkanının aday olup olmayacağı belli olmadığı için sözleşme süresi 01.01.2024-31.03.2024 olarak belirlenmiştir. Başkan haklı olarak kendi dönemi sonrasıyla ilgili bir taahhütte bulunmamıştır.
Ancak devlette devamlılık esas olup bu şekilde bir sözleşme yapılması uygulamanın şahsileştirilmesi anlamına gelir ki bunun kabulü mümkün değildir. Şahsım devleti anlayışının kamuda kabul görmesi mümkün olamaz. Özellikle sözleşme içeriğinde yer alan personel kazanımlarından yeni seçilen başkanın geri adım atması oldukça zordur.
Toplu sözleşmede mali ve sosyal hiçbir sınır kalmamıştır
Sayıştay Başkanlığı tarafından yapılan denetimlerde mevzuata aykırı şekilde imzalanan toplu sözleşmeler sonucunda belediyelerin veya kurumların nasıl bir yaptırımla karşılaşacağı bellidir. Hal böyle iken imzalanan sözleşme ile hiçbir sınır tanınmadığı gibi Sayıştay’ın önceki raporları da dikkate alınmamış ve adeta siz kim oluyorsunuz noktasına varılmıştır.
Bu çerçevede üç aylık imzalanan toplu sözleşmede dikkat çeken maddelere aşağıda yer verilmiştir:
1- Personele sağlanan mali haklar
Toplu sözleşme ile sağlanan mali haklardan bazıları şunlardır:
a
) İşveren, hizmet aracı kullanan Şef, Şube Müdürü ve üstü kadrolarda görev yapanlar hariç olmak üzere. 25.08.2017 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanan Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Mali ve Sosyal Haklara Dair Toplu Sözleşmenin Toplu Taşıma Kartı başlıklı 12. Maddesine istinaden çalışanlara toplu taşıma kartı verir. Bu karta günlük 8 biniş üzerinden aylık (net) 176 kontür yüklemesi yapılır.
b
) Sözleşmede yer alan bu ifadelerden kamu kurumlarında Genel müdür ve üstü kadrolarda görev yapanlara tahsis edilen hizmet araçlarının Şef, Şube Müdürü ve üstü kadrolara tahsis edildiğini görüyoruz.
c
) İşveren, mesai saatleri dışında göreve çağırdığı personele araç tahsis etmek zorundadır. Böyle bir düzenlemenin toplu sözleşmede yer alması insani olabilir ama bunun rasyonel olduğunu ifade edemeyiz. Nitekim kamu kurumlarında bu tür durumlar sıklıkla olur ve personel kendi imkanlarıyla iş yerine gelir. Kaldı ki belediye çalışanlara toplu taşıt kartı vermiştir.
ç
) Sözleşme kapsamındaki koruma ve güvenlik kadrosunda çalışanlara, maktu mesai ücretlerinin İBB, ESHOT’da %80, İZSU’ da %90 olarak ödeme yapılır. Sözleşmede yer alan bu düzenleme de sınırları aşar niteliktedir. Sayıştay’ın bu tür düzenlemelere müsaade etmediği bilinmektedir.
d
) Grand Plaza şirketinin self servis hizmeti verilmeyen işletmelerinde personele (2.000 TL’ye kadar olan ücretlendirmelerde) %15 oranında indirim sağlanır. İş yerlerinde bulunan Grand Plaza’ya ait işletmelerde (Hastane, Sasalı, Sosyal Yaşam Kampüsü ve Holler) personele indirimli fiyat tarifesi uygulanır.
e
) Bu toplu sözleşmenin birinci bölümünde belirtilen hukuksal dayanaklar çerçevesinde çalışanlara Mart ayında Bahar İkramiyesi olarak net 4.500 TL ödenir.
f
) Halkın Bakkalında kullanılmak üzere Ocak ve mart ayında net 1.000 TL alışveriş çeki verilir.
2- Personele sağlanan izin hakları
Toplu sözleşme ile sağlanan izin haklarından bazıları şunlardır:
a
) 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Gününün kutlanıldığı hafta boyunca kadın çalışanların yapılan etkinliklere katılmaları için gerekli kolaylık sağlanır ve 8 Mart haftası boyunca dönüşümlü olarak kadın çalışanlar 1 gün izinli sayılırlar. İşveren bu düzenlemeyi genelge ile duyurur.
b
) Çalışanların yıllık izinleri resmi tatil ve idari izinli sayıldığı günlere denk gelmesi halinde bu süreler yıllık izinde sayılmaz. Yıllık izin hakkı saklı kalır. Bu izinler 657 sayılı kanunun 103. maddesine göre daha sonra kullandırılır.
c
) Bu düzenleme ile işçilerdeki izin uygulaması memurlar ve sözleşmeli personel için de uygulanmaya başlanmıştır. Böyle bir yetkinin olup olmadığı tartışmalıdır. Bize göre toplu sözleşmeye böyle bir ifade yazılamaz.
ç
) Zabıta personelinin çalışma ve mesai süreleri de dahil olmak üzere, zabıtanın daha verimli ve etkin çalışma koşullarının oluşturulması amacıyla haftada 2 gün izin verilir.
d
) Kadın çalışma şartlarının iyileştirilmesindeki önemini arttırmak için çalışan kadın arkadaşlarımıza ayda 1 gün, (regl) döneminde kolaylık gösterilmesi. Bu düzenlemede sınırları aşmıştır. Kolaylık göstermeden izin verilecek anlamı mı çıkarılacak burası açık değil.
e
) Eşi doğum yapan personele 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 104'üncü maddesinin (B) fıkrasında düzenlenen 10 günlük ücretli izne ek olarak 10 gün ücretli izin verilir.
Sözleşmede yer alan bu düzenlemeler ile mevzuatla belirlenen sınırların dışına çıkılmıştır.
3- İlansız ve sınavsız personel alımlarında akraba ayrıcalığı
İşveren, çalışanın vefatı halinde 1. derece yakınının işe alımında öncelik sağlar. Sözleşmede yer alan bu düzenlemenin normal şartlar altında hiçbir anlamı yoktur. Ancak ilansız ve sınavsız personel alımı yapılması halinde bu düzenlemenin anlamı vardır. Bu düzenleme ile belediyelerde ilansız ve sınavsız personel alımı yapıldığı adeta belgelenmiştir.
Yıllardır bu durumu eleştirerek çözüm üretilmesi için adım atılması gerektiğini ifade ediyoruz. Ancak bu konuda hiçbir adım atılmamıştır.
4- Sosyal Denge Tazminatında sınırlar aşılmıştır
Tüm memurlara ve sözleşmeli memurlara, iş bu toplu sözleşmenin birinci bölümünde belirtilen hukuksal dayanaklar çerçevesinde aldıkları aylıklara ilaveten net 14.000 TL Sosyal Denge Tazminatı ödenir.
Sosyal Denge Tazminatının tavanı % 120’dir ve bu tavan hiçbir şekilde aşılamaz. Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2024’te 2025 Yıllarını Kapsayan 7. Dönem Toplu Sözleşme metninde de bu durum açıkça belirtilmiştir.
Halbuki imzalanan toplu sözleşme ile bu sınır aşılarak Sosyal Denge Tazminatı tutarı 14.000 TL olarak belirlenmiş ve maaş katsayısındaki artışın da yansıtılacağı ifade edilmiştir. Bu tutar tavanın yaklaşık iki katı kadardır.
Normal şartlar altında Sosyal Denge Tazminatı tavanı 9500*0,760871*1,2 =8.673,92 TL olup bu tutardan da gelir ve damga vergisi kesilmektedir.
#kamu personeli
#Sözleşmeli Personel
#Ekonomi
#Ahmet Ünlü
