Müslümanların iki ortak bayramı var; Ramazan (Fıtır) ve Kurban (Adhâ) bayramları. Selamdan örtünmeye kadar bir dizi sembolün (şi’âr, şe’âir) önemli ikisi işte bu bayramladır. Müslüman kavimlerden (bugün uluslardan) her birine ait “ulus bayramları” da var, ama bunlar ortak değil, hatta bazıları üzerinde ciddi ayrılıklar da vardır. Mesela bir Müslüman ulus zorla kültür değiştirir, bu kültür de ötekilere ait bir kültür olursa, değişimin ilan edildiği günün bayram olmasına diğer İslam topluluklarını...

Sürat çağında ömürler de jet hızıyla geçiyor. Eskiden günler daha uzun gelirdi; insan, zamanı nasıl geçireceğini bilemezdi, şimdi zamanlar yetmiyor; ne işe yetiyor, ne sohbete, ne kitap okumaya, ne eşe dosta ayırmaya...Video: Ramazan’ı uğurlarkenKüçücük çocuklar bile -özellikle büyük şehirlerde- sabahın erken saatlerinde yollara düşüyor, araçlardan inip uykulu gözleriyle sallana sallana okula gidiyor. Büyükler kahvaltıya bile vakit bulamıyor. Bize büyüklerimiz “Ayakta yemeyin, içmeyin” der durur...

Allah’ın büyüklüğünü, bir tek, eşsiz ve benzersiz oluşunu, her türlü kemalin, övgüye değer sıfatların kendine mahsus bulunduğunu, güzel isimlerini.. dile getirerek O’nu zikrediyoruz.Video: Fikir ve zikirNamaz en önemli zikirdir, onu kılmaya çalışıyoruz. Zihinlerde ve uygulamada büyük karışıklıklar var, “kim büyük”, “ne önemli”, “araç ne, amaç ne” sorularının cevabı mümine yaraşır açıklık, seçiklik ve aydınlık içinde değil. Bu sebeple namaza başlarken ve bir parçasından diğerine geçerken “tekbir”...

Kur’ân-ı Kerîm Allah tarafından Hz. Peygamber’e (s.a.) vahiy adı verilen özel bir iletişim aracı ve Cebrail isimli melek aracılığıyla gönderilmiştir. Hz. Peygamber (s.a.), kendisine Kur’ân gelmeden önce Mekke’de, tanınmış bir ailenin çocuğu olarak kırk yıl yaşamıştı. Onun ahlâkı, kişiliği ve konuşma şekli (dili, üslûbu) toplumu tarafından bilinmekteydi. Video: Kur’ân kimin sözü?Kur’ân gelmeye başlayınca onu şartlanmamışlık içinde okuyanlar, “Bu Muhammed’in sözü değil!” dediler; çünkü daha önce i...

Kur’ân-ı Kerim’in Ramazan ayında ve Kadir gecesinde indirildiğini biliyoruz. Bu mübarek kitabın tamamı bir günde gelmediğine, Hz. Peygamber’in (s.a.) peygamberlik hayatı boyunca yaklaşık yirmi iç senede tamamlandığına göre, Kadir Gecesi’nde gelmesini “gelmeye, vahyedilmeye başlaması” şeklinde anlamamız gerekecektir. Allah Teâlâ Kur’ân’ın gelmeye başladığı geceyi “mübarek bir gece” olarak nitelemektedir. Mübarek, “kutlu, bereketli, insana maddî ve manevî imkânlar bahşeden, fırsatlar sunan” demekt...

Dünyada ilerleme ve kalkınma modası hakim olunca Müslümanlar da kutsal metinleri bu gözle okumaya, satırlardan veya satır aralarından dünya insanını memnun edecek mânâlar çıkarmaya yöneldiler: “Din terakkiye mani değildir” cümlesi vecizeler arasına girdi, şiirlerde mısralaştı.Video: Dünyadan nasibimiz “Yarın ölecekmiş gibi ahiret için, hiç ölmeyecekmiş gibi dünya için çalış” sözü hadis diye piyasaya sürüldü, Bektaşileşen Müslümanlar bu sözün de yarısını unutarak diğer yarısı (hiç ölmeyecekmiş gi...

“İslâm ailesi” bir medeniyetin, kültürün ailesidir. İnsan sosyal bir varlık olduğu için onun bulunduğu her yer ve zamanda bir topluluk ve bu topluluktan ibâret yahut bunun içinde bir aile bulunmuştur. Beşerî medeniyet unsurlarını insanlar yapmış, medeniyetler de insanları etkilemiştir.Video: İslâm ailesi İlâhî-beşerî İslâm kültür ve medeniyeti ise ilâhî irşâdın ışığında yürüyen İslâm insanının eseridir. Onun her parçasında ilâhî vahyin boyası (sıbğatullah) ve halîfetullah (yeryüzünde Allah irade...

Burada dili iki manasıyla kullanıyorum; biri bugünkü Türkçe’de de devam eden anlamıyla “dil, lisan”, diğeri Farsça’dan bize geçmiş olup Osmanlıca’da (bugün eski denilen ama eskimemesi gereken Türkçemizde) var olan “gönül” manasında.Video: Din dilde yaşar“Dil yâresini andıracak yâre bulunmaz/ Dünyada gönül yâresine çâre bulunmaz” güftesinde yer alan “dil”, ikinci mısrada açıklanan gönül mânasındadır.Din hangi mânadaki “dil”de yaşar?Her iki mânadaki dilde yaşar.Bir kere dinin esası inançtır, imand...

“Allah’a ve âhirete umut bağlayan, Allah’ı dilinden ve şuurundan düşürmeyenler için Resûlullah’ta, elbette güzel bir örneklik vardır” (Ahzâb: 33/21).Örnek gösteren Allah, örnek olan O’nun elçisi, Son Peygamberi, Sevgisinin Rehberi, Âlemlere Rahmet, bir adı da Ahmed olan Efendimiz (s.a.) dir. Örnek alacak olanlar müminler, ama sıradan müminler değil, umudunu Allah’a ve âhiret (ebedî hayat) mutluluğuna, dünyada ve âhirette Allah’ın lütfuna bağlamış olan, O’nu gönül, şuur ve dilinden düşürmeyen, O’...

Müslümanlar Ramazan ibâdetini bitirip bayramını da yapınca gözlerini ikinci bir rahmet, mağfiret ve rûhî arınma, yücelme, toparlanma vesilesi olan hac ibâdetine ve bu ibâdetle örtüşen Kurban Bayramı’na dikerler. Hem kurban hem de hac, gücü yetenlere yüklenmiş ibâdetlerdir; bunlardan ibâdeti yapanlar istifâde ettikleri gibi şartlarını taşımadıkları için bu ibâdetleri yapamayan diğer Müslümanlar da istifâde ederler. Kurban Bayramı’nda yapılan yiyecek yardımı, ziyaretler, hac ibâdetinin gerektirdiğ...

“Terâvîh”, dinlenmek için oturmak ve dinlenmek mânasına gelmektedir. Bu isimle kılınan namazın dört rek’atında bir dinlenmek âdet olduğu için ona terâvîh denilmiştir. Fıkıh ve hadîs kitaplarında bu namaz “kıyâmu-Ramazân: Ramazan gecesi namazı” ismiyle de anılmaktadır.Video: Teravih namazıSevgili Peygamberimiz (s.a.) İslâm’dan sonra, hayatı boyunca her gece, beş vakit namaz dışında, vitir ile beraber on bir rek’ata kadar varan namaz kılmış, ümmetini de buna teşvik etmiştir. Gecenin üçte biri geçt...

Kur’ân-ı Kerim’in Ramazan ayında ve Kadir Gecesi’nde indirildiğini biliyoruz. Bu mübarek kitabın tamamı bir günde gelmediğine, Hz. Peygamber’in (s.a.) peygamberlik hayatı boyunca yaklaşık yirmi iç senede tamamlandığına göre, Kadir Gecesi’nde gelmesini “gelmeye, vahyedilmeye başlaması” şeklinde anlamamız gerekecektir. Allah Teâlâ Kur’ân’ın gelmeye başladığı gecenin “mübarek bir gece” olduğunu bildiriyor. Mübarek, “kutlu, bereketli, insana maddî ve manevî imkânlar bahşeden, fırsatlar sunan” demekt...

İki özelliğini önceki yazıda açıklamıştık.3. İnsanı, eşya ve kâinât içindeki müstesna yerine yerleştirmiştir:Video: Din hayatın neresindeEbedî Risâletin getirdiği insan anlayışına göre o, ne tanrıdır, ne melektir, ne de hayvanlar zincirinin gelişmiş bir türüdür. Onu Allah Teâlâ insan olarak yaratmış, insan nev’ine mahsus vasıf ve kâbiliyetler, hak ve hürriyetler ile donatmış ve imtihan için ona dünya hayatını takdir buyurmuştur. İmtihan, kâbiliyet ve imkânları amaçlarına uygun —başka bir deyişle...

Hâtemu’l-enbiya (s.a.) dünyaya şeref verdiği çağda insan aklı, kültür ve medeniyet birikimi, bir müddetle sınırlı olmayıp artık dünyada kaldığı müddetçe insan varlığı ile sınırlı ve bu mânâda ebedî, evrensel olan bir risâlete muhatap olacak, bu risâleti kavrayıp onun ışığını evrensel boyuta ulaştıracak bir seviye ve kıvama gelme yoluna girmişti. Bu sebeple Yüce İrâde ve Mutlak Hikmet, kitapları Kur’ân-ı Kerîm’le, peygamberleri de Fahr-i kâinât (s.a.v.) ile noktalamayı uygun gördü. Bu son ve Ebed...

Allah Teâlâ insanları, dünya hayatlarından çok önce, zürriyetlerin özü hâlinde huzuruna almış ve onlara Rubûbiyetini (yegâne Rabb olduğunu) tasdik ettirmiştir. Bu mukaddes sözleşme ilâhî irşadın ezelî mebdeini teşkil ettiği gibi, din duygusu ve iman huzurunun insan fıtratına (mayasına, mânevî yapısına) koyulmuş bulunduğunu da remzetmektedir. İnsanların dünya hayatı başlayınca Allah Teâlâ ilk insan kuluna (Hz. Âdem’e) vahyetmiş, onu peygamber kılmış ve fıtratta meknuz (saklı) bulunan “Rabbe iman ...

Yapılan sosyal araştırmalar bazı yıllarda oruç tutanların, tutabileceklerin yüzde seksenine yaklaştığını göstermektedir. Bu, dünyada eşine az rastlanacak bir “toplumsal dinî davranış, dîne yöneliş” örneğidir. Din sosyolojisi ve psikolojisi ile meşgûl olanlar bu vâkıanın sebep ve sonuçları üzerinde durmalıdırlar.Video: İbadetin az da olsa devamlı olanı makbuldür Siyasîler ile eğitimciler de din ile ilişkisi bu denli samîmî ve yoğun olan bir toplum için nasıl bir kültür ve eğitim politikası uygula...

Din ile sosyal hayatın, medrese ile tekkenin, cami içi ile dışının birbirinden ayrılması, bir bütünün, birbirini bütünleyen unsurların parçaları gibi değil de seçenekler gibi ele alınması, birbiri ile ilişkisinin koparılması nasıl sun’î, sağlıksız, İslâm dışı ve seküler bir tutum ve telakki ise şeyh ile alimin (hocanın) birbirinden ayrılması, birer seçenek olarak düşünülmesi de aynı doğrultuda ve değerde bir tutumdur. İslâmî hayata uyum sağlayacak ve ümmet içinde sosyalleşecek her bir müslümanın...

Güzel bir kul olmanın doğru bilgiye ihtiyacı olmasaydı Allah “doğru söyleyen” Kitabını göndermezdi. Kitap tek başına yeterli olsaydı onu açıklamak, uygulamak ve örnek olmak için Sevgilisini peygamber olarak göndermezdi.Video: Sûfîler de hata ederlerDinde doğru bilginin kaynağı Kur’an, Peygamberimiz (s.a.) ve bu iki kaynağa (haber-i sadık) dayalı fıtratı bozulmamış akıl (havâss-i selime ve akıl) ile ulemanın elde edip yaydığı bilgidir (ulûm-i islamiyye).Bu bilgilere dayanmadan, bu bilgileri rehbe...

İnsanoğlu kendi başına, tesadüflerin sevkiyle varolmamış, yaratılmıştır. Başıboş, amaçsız, mutlak mânâda hür veya mecbur olarak da yaratılmamış, belli sınırlar içinde hür olan iradesiyle hayat çizgisini seçmesi, bir amaca doğru belli bir yoldan ilerlemesi için yaratılmıştır.Video: Kemâle yolculukYaratan eserini herkesten daha iyi bildiği için ona verdiği bilgi, akıl ve iradenin amacına ulaşmasına yeterli olmadığını göz önüne alarak gerektikçe peygamberler ve kitaplar göndermiş, insanların akıl v...

Allah Teâlâ Kerîm Kitabında, Nur suresinde buyuruyor:“36. Allah’ın yapılmasına ve içinde isminin anılmasına izin verdiği evlerde, akşam sabah Allah’ı tenzih ederek anarlar;/37. Ticaretin de satımın da kendilerini Allah’ı anmaktan, namazı hakkıyla kılmaktan ve zekâtı vermekten alıkoyamadığı, gözlerin ve gönüllerin dehşetle sarsılacağı bir günden korkan kişiler;/38. Anarlar ki, Allah kendilerini, yaptıklarından daha güzeli ile ödüllendirsin, daha fazlasını da lutfundan versin. Allah dilediğini hes...

İslam tasavvufunda aklın bilgi kabiliyetine ek olarak insanda bir de ilim, irfan ve hal mahalli olarak kalb vardır. “Kalb, sır, ruh, hafi ve ahfâ” isimleriyle bilinen latîfelerin (letâif) birincisi kalbdir.Video: Kalbin orucuKullar ibadet ve özellikle zikir ibadeti yoluyla kalblerini, mâsivânın (Allah’tan gayrı ne varsa onların) mahalli olmaktan çıkarırlar, kalbi Yaradan’a tahsis ederler, öyle bir hal elde derler ki, dünya işleriyle meşgul olurken dahi Allah’ı unutmazlar, beraberliğe bir kesinti...

Bundan önceki iki yazıda gözün orucundan söz etmiştik. Özet olarak oruçlu mümin gözleriyle de oruç tutacaktı, bundan maksat da gözün harama bakmaması, helale, Allah’ı hatırlatan güzelliklere bakması, bu güzellikleri yaratan, kendisi Cemîl olan ve cemali (kullarının güzelliklerini) seven Yüce Mevlâ’yı düşünmesi, gözden tefekküre, oradan kalbe intikal ederek gafletten zikre ulaşması idi.Video: Göz orucu ve tesettürMüminlerin gözlerini koruma vazifeleri yanında, buna yardımcı olmak üzere tesettüre ...

Vaktiyle bir bölgede iki veli yaşarmış; biri dağda, diğeri şehirde. Dağda veli olup yaşayan zat birgün şehirdekini ziyarete karar vermiş; hediye olarak götürecek başka bir şeyi olmadığı için de bir miktar kar toplamış, çıkınına doldurup yola koyulmuş.Video: Şehir velisi, dağ velisiOvaya indiği ve hava kızdırdığı halde keramet olarak kar erimiyor, olduğu gibi duruyormuş. Şehre ve çarşıya girince dağ velisi insanları ve bu arada kadınları görmüş, kadınları görünce -nefsi ile mücadele etmiş olsa da...

Peygamberimiz (s.a.) ashâbına, “Yollarda, sokaklarda oturmaktan sakının” buyuruyor. Ashâbı “Buna ihtiyacımız var, orada birbirimizle buluşup konuşuyoruz” deyince “Orada oturmakta ısrar ediyorsanız yola hakkını verin” buyuruyor.Video: Gözün orucu (2)Ashâbı soruyor:-Yolun (sokağın) hakkı nedir?-Gözü haramdan korumak, kimseye rahatsızlık vermemek, verilen selamı almak, iyi davranışları teşvik etmek ve kötülerini engellemektir.Efendimiz (s.a.) bakma, görme konusundaki kuralı Hz. Ali’ye şöyle açıklıy...